Abstract
‘Er is op dit moment geen legale Russische kaviaar in Europa’,1 ‘Kaviaar
zonder regels’,2 ‘Zwarte kaviaar zal verdwijnen, maar alleen voor
armen en voor eerlijken’,3 ‘Zwarte kaviaar zal er niet meer zijn, nooit
meer’,4 zo waarschuwden Russische kranten over de illegale vangst in
Rusland en illegale export naar Europa in de eerste decennia van de
21ste eeuw.
De jaarlijkse inventarisatie voor het Nationaal dreigingsbeeld 2012 met
betrekking tot milieucriminaliteit in Nederland stelt dat vermoedelijk
80 tot 90% van de hier verkochte kaviaar afkomstig is van steuren die
illegaal zijn gevangen. Een groot deel van de illegale handel zou in
handen zijn van de Russische maffia, met hoge prijzen variërend van
¼ 2.000 tot ¼ 6.000 voor een kilo Beluga kaviaar tot zeldzame soorten
die zelfs worden verkocht voor ¼ 25.000 per kilo in West-Europa (Liddick
2011, p. 77-78; Neve e.a. 2012, p. 34). Ook in België, in december
2013, een paar dagen voor kerst, waarschuwt de FOD Volksgezondheid,
Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu voor een netwerk
van oplichters die illegale Russische kaviaar verkopen aan Belgische
consumenten, waardoor consumenten gezondheidsrisico’s lopen.5
Maar wat veroorzaakt de schaarste en kostbaarheid van kaviaar, wie
zijn eigenlijk betrokken bij deze vorm van criminaliteit en wat zijn de
gevolgen?
In dit artikel worden de eerste voorlopige gegevens uit ons onderzoek,
gestart in 2013, naar illegale kaviaarhandel geanalyseerd. In dit onderzoek
hebben we verschillende kwalitatieve onderzoeksmethoden
gebruikt, met inbegrip van literatuuronderzoek, media-analyses en
interviews met verschillende respondenten, zoals kaviaarhandelaren,
winkeliers en politie in Nederland. Onze bevindingen trachten we
vanuit criminologische theorie te verklaren en we doen een poging de
aard en omvang van de illegale handel in (zwarte) kaviaar in kaart te
brengen. Het onderzoek naar de handel in kaviaar zal in 2014 worden
voortgezet op basis van veldonderzoek in Europa, Rusland, Kazachstan
en Azerbeidzjan.
zonder regels’,2 ‘Zwarte kaviaar zal verdwijnen, maar alleen voor
armen en voor eerlijken’,3 ‘Zwarte kaviaar zal er niet meer zijn, nooit
meer’,4 zo waarschuwden Russische kranten over de illegale vangst in
Rusland en illegale export naar Europa in de eerste decennia van de
21ste eeuw.
De jaarlijkse inventarisatie voor het Nationaal dreigingsbeeld 2012 met
betrekking tot milieucriminaliteit in Nederland stelt dat vermoedelijk
80 tot 90% van de hier verkochte kaviaar afkomstig is van steuren die
illegaal zijn gevangen. Een groot deel van de illegale handel zou in
handen zijn van de Russische maffia, met hoge prijzen variërend van
¼ 2.000 tot ¼ 6.000 voor een kilo Beluga kaviaar tot zeldzame soorten
die zelfs worden verkocht voor ¼ 25.000 per kilo in West-Europa (Liddick
2011, p. 77-78; Neve e.a. 2012, p. 34). Ook in België, in december
2013, een paar dagen voor kerst, waarschuwt de FOD Volksgezondheid,
Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu voor een netwerk
van oplichters die illegale Russische kaviaar verkopen aan Belgische
consumenten, waardoor consumenten gezondheidsrisico’s lopen.5
Maar wat veroorzaakt de schaarste en kostbaarheid van kaviaar, wie
zijn eigenlijk betrokken bij deze vorm van criminaliteit en wat zijn de
gevolgen?
In dit artikel worden de eerste voorlopige gegevens uit ons onderzoek,
gestart in 2013, naar illegale kaviaarhandel geanalyseerd. In dit onderzoek
hebben we verschillende kwalitatieve onderzoeksmethoden
gebruikt, met inbegrip van literatuuronderzoek, media-analyses en
interviews met verschillende respondenten, zoals kaviaarhandelaren,
winkeliers en politie in Nederland. Onze bevindingen trachten we
vanuit criminologische theorie te verklaren en we doen een poging de
aard en omvang van de illegale handel in (zwarte) kaviaar in kaart te
brengen. Het onderzoek naar de handel in kaviaar zal in 2014 worden
voortgezet op basis van veldonderzoek in Europa, Rusland, Kazachstan
en Azerbeidzjan.
| Original language | Dutch |
|---|---|
| Pages (from-to) | 54-70 |
| Journal | Justitiële Verkenningen |
| Volume | 30 |
| Issue number | 2 |
| Publication status | Published - 2014 |