Zinbeleving in het ziekenhuis. Een pilotstudie in Nederland en Vlaanderen

Ziek zijn kan vragen oproepen over de zin van het ziek zijn en het lijden, het leven zelf, relaties met anderen, het ouder worden en de dood. Ook spelen vaak zorgen over de toekomst, afhankelijkheid en verlies. Soms moet men voor de eigen toekomst ingrijpende keuzes maken. Dit soort thema’s noemt men tegenwoordig zingevingsvragen, die een existentiële, spirituele of religieuze vorm kunnen aannemen (op deze termen zullen we verderop ingaan). In deze bijdrage bespreken we een deelaspect van onderzoek, in het kader van een doctoraatsproject. De algemene vraagstelling van ons onderzoek luidt: hoe kunnen – zorgverleners in het algemeen en geestelijk verzorgers en pastores specifiek – deze vragen op het spoor komen en hierop inspelen? In de eerste fase – waarop deze bijdrage betrekking heeft – zijn we enkel gericht op het exploreren van de zinbeleving van patiënten. Eerst schetsen we kort de veranderingen in het religieuze landschap van Nederland en Vlaanderen en definiëren we de begrippen zingeving, existentialiteit, spiritualiteit en religiositeit om hun onderlinge verbanden te verhelderen. Daarna bespreken we kort de stand van zaken inzake empirisch onderzoek naar de zinbeleving van patiënten. Dan wordt onze poging tot het ontwerpen van een op de Nederlandse en Vlaamse context toegesneden vragenlijst besproken, en de eerste resultaten van een pilootstudie.