Abstract
De gezondheidszorg in Nederland staat onder druk. Om het leer- en
verbeterpotentieel van zorgorganisaties te vergroten, investeert ZonMw in het
programma Actieonderzoek Innovatieve Zorg (AIZ). Dit programma richt zich op het bevorderen van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg, met een nadruk op het leveren van de juiste zorg op de juiste plek (JZOJP). Het doel van het programma is om professionals in zorgorganisaties te stimuleren om samen te werken en te leren over hoe ze de organisatie van zorg kunnen verbeteren.
ZonMw heeft opdracht gegeven om een reflectieproject op te zetten om de 11
actieonderzoekprojecten binnen het AIZ-programma te ondersteunen bij het behalen van hun doelstellingen en het genereren van bredere toepasbare lessen.
In dit reflectieproject stond de vraag centraal hoe lokale lessen in zorginnovatie breder kunnen worden ingezet, met een specifieke focus op de JZOJP-beweging—de bredere beweging in de zorg naar de voorkant. Hierbij werd ook onderzocht wat actieonderzoek in dit proces kan betekenen.
Het plan van aanpak voor dit reflectieproject bestond uit vijf stappen:
In de eerste stap werden leervragen rondom de JZOJP-beweging verkend door middel van gesprekken met diverse stakeholders en een documentanalyse van de projecten.
In de tweede stap werden gesprekken gevoerd met projectleiders van de
actieonderzoeken om te reflecteren op de resultaten en inzichten van de projecten, met bijzondere aandacht voor de context en overdraagbaarheid van verbeteringen.
Om deze gesprekken te faciliteren werden reflectietools en vragen ontwikkeld.
In de derde stap werden projectleiders in duo's samengebracht als Critical Friends om gezamenlijk te reflecteren. Deze aanpak was bedoeld om verschillende perspectieven te combineren en projectoverstijgende lessen te identificeren die kunnen bijdragen aan de JZOJP-beweging. Critical Friends stelden reflectievragen, bekeken situaties vanuit andere invalshoeken en dachten constructief mee over bereiken van het gezamenlijke doel.
In de vierde stap werden projectleiders in een online groep samengebracht om
gezamenlijk te reflecteren op de projectoverstijgende inzichten die in stap drie waren opgedaan. Daarnaast werden gezamenlijk prioriteiten gesteld en voorbereidingen getroffen voor stap vijf.
In de vijfde stap werd een reflectiebijeenkomst georganiseerd met de projectleiders en diverse stakeholders van buiten de projecten. Deze externe stakeholders fungeerden als Critical Friends en stelden vanuit hun perspectief vragen die de inzichten verder brachten.
Uit dit reflectieproject blijkt dat het breder inzetten van lokale lessen in
zorginnovaties specifieke randvoorwaarden vereist, zoals brede participatie,
effectieve samenwerking, aanpassing aan de context, gedrags- en
cultuurverandering, eigenaarschap en het omgaan met weerstand. Actieonderzoek is bij uitstek geschikt om deze randvoorwaarden te waarborgen, dankzij zijn participatieve en iteratieve aanpak die helpt bij het creëren van draagvlak, eigenaarschap en duurzaamheid van innovaties.
Naast deze bevindingen heeft het reflectieproject een roadmap opgeleverd met
verschillende reflectietools en -vragen, welke als hulpmiddel kan dienen voor andere reflectieprocessen bij actieonderzoek
verbeterpotentieel van zorgorganisaties te vergroten, investeert ZonMw in het
programma Actieonderzoek Innovatieve Zorg (AIZ). Dit programma richt zich op het bevorderen van de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg, met een nadruk op het leveren van de juiste zorg op de juiste plek (JZOJP). Het doel van het programma is om professionals in zorgorganisaties te stimuleren om samen te werken en te leren over hoe ze de organisatie van zorg kunnen verbeteren.
ZonMw heeft opdracht gegeven om een reflectieproject op te zetten om de 11
actieonderzoekprojecten binnen het AIZ-programma te ondersteunen bij het behalen van hun doelstellingen en het genereren van bredere toepasbare lessen.
In dit reflectieproject stond de vraag centraal hoe lokale lessen in zorginnovatie breder kunnen worden ingezet, met een specifieke focus op de JZOJP-beweging—de bredere beweging in de zorg naar de voorkant. Hierbij werd ook onderzocht wat actieonderzoek in dit proces kan betekenen.
Het plan van aanpak voor dit reflectieproject bestond uit vijf stappen:
In de eerste stap werden leervragen rondom de JZOJP-beweging verkend door middel van gesprekken met diverse stakeholders en een documentanalyse van de projecten.
In de tweede stap werden gesprekken gevoerd met projectleiders van de
actieonderzoeken om te reflecteren op de resultaten en inzichten van de projecten, met bijzondere aandacht voor de context en overdraagbaarheid van verbeteringen.
Om deze gesprekken te faciliteren werden reflectietools en vragen ontwikkeld.
In de derde stap werden projectleiders in duo's samengebracht als Critical Friends om gezamenlijk te reflecteren. Deze aanpak was bedoeld om verschillende perspectieven te combineren en projectoverstijgende lessen te identificeren die kunnen bijdragen aan de JZOJP-beweging. Critical Friends stelden reflectievragen, bekeken situaties vanuit andere invalshoeken en dachten constructief mee over bereiken van het gezamenlijke doel.
In de vierde stap werden projectleiders in een online groep samengebracht om
gezamenlijk te reflecteren op de projectoverstijgende inzichten die in stap drie waren opgedaan. Daarnaast werden gezamenlijk prioriteiten gesteld en voorbereidingen getroffen voor stap vijf.
In de vijfde stap werd een reflectiebijeenkomst georganiseerd met de projectleiders en diverse stakeholders van buiten de projecten. Deze externe stakeholders fungeerden als Critical Friends en stelden vanuit hun perspectief vragen die de inzichten verder brachten.
Uit dit reflectieproject blijkt dat het breder inzetten van lokale lessen in
zorginnovaties specifieke randvoorwaarden vereist, zoals brede participatie,
effectieve samenwerking, aanpassing aan de context, gedrags- en
cultuurverandering, eigenaarschap en het omgaan met weerstand. Actieonderzoek is bij uitstek geschikt om deze randvoorwaarden te waarborgen, dankzij zijn participatieve en iteratieve aanpak die helpt bij het creëren van draagvlak, eigenaarschap en duurzaamheid van innovaties.
Naast deze bevindingen heeft het reflectieproject een roadmap opgeleverd met
verschillende reflectietools en -vragen, welke als hulpmiddel kan dienen voor andere reflectieprocessen bij actieonderzoek
| Translated title of the contribution | Reflection project Action research Innovative Care |
|---|---|
| Original language | Dutch |
| Publisher | Universiteit Utrecht |
| Commissioning body | ZonMw |
| Publication status | Published - 31 Aug 2024 |
Keywords
- action research
- reflection
- health care
- innovation
- social innovation