Rechterlijke risicoregulering bij gezondheids- en milieurisico’s

In dit artikel wordt besproken onder welke condities regulering van risico’s via het aansprakelijkheidsrecht zou kunnen geschieden. Normaliter is het een overheidstaak om door middel van wetgeving en beleid de verantwoordelijkheden van verscheidene actoren (zoals producenten en werkgevers) voor gezondheids- en milieurisico’s te formuleren en te verdelen. Maar de overheid zou hierbij moeilijkheden ondervinden. Zo wordt de overheid verweten niet adequaat te hebben gereageerd op de gezondheids- en milieurisico’s van asbest, tabak en CO2-uitstoot. Voor de toekomst zou de overheid moeilijkheden ondervinden bij het bepalen van een geschikte (beleids)aanpak van de onzekere risico’s bij nanotechnologie. Omdat de grenzen van het traditionele instrumentarium om gezondheids- en milieurisico’s te reguleren zouden zijn bereikt, wordt inmiddels het potentieel van het aansprakelijkheidsrecht – en dus rechterlijke risicoregulering – als alternatief risico-reguleringsinstrument verkend. Academici, adviesorganen, belangenorganisaties en NGO’s zien een rol weggelegd voor het aansprakelijkheidsrecht. Interessant is dat ook het ministerie van Milieu en Infrastructuur in het kader van de ontwikkeling van een integraal milieu- en fysiek veiligheidsbeleidskader het reguleringspotentieel van het aansprakelijkheidsrecht verkent. Met de inzet op rechterlijke risicoregulering moet echter ook een nieuwe dimensie aan het aansprakelijkheidsrecht worden toegevoegd. Een belangrijke functie van het aansprakelijkheidsrecht is immers het beslechten van een juridisch geschil tussen de betrokken partijen, waarbij de rechten en verplichtingen tussen de bij het geding betrokken partijen worden vastgelegd. De inzet van het aansprakelijkheidsrecht als risico-reguleringsinstrument sterkt er daarentegen toe dat normen worden gegenereerd die ook bepalend zijn voor hoe actoren (meestal een bedrijfstak) die niet bij het specifieke geding zijn betrokken, om dienen te gaan met een gezondheids- of milieurisico. Het is de vraag of het aansprakelijkheidsrechtelijke instrumentarium voldoende is toegerust op deze taak.