Probleemoplossend toezicht bezien vanuit de doelen van mededingingsrecht: Een verkenning

1 april 2013 markeerde de start van een nieuwe toezichthouder in Nederland: de Autoriteit Consument en Markt (ACM). Deze super-toezichthouder is een samenvoeging van de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa), de Onafhankelijke Post en Telecommunicatie Autoriteit (OPTA) en de Consumentenautoriteit (CA). Gezien het feit dat de NMa ook al toezicht hield op de energiesector en de vervoersector, kreeg de ACM door de fusie met de andere autoriteiten in één klap de verantwoordelijkheid voor het markttoezicht en consumentenbescherming binnen een groot aantal sectoren van de Nederlandse economie.

Een nieuwe toezichthouder vraagt om een nieuwe toezichtstrategie en aangezien de ACM uit drie toezichthouders bestaat, moest deze ook nog eens uniformerend zijn. Nu is er veel discussie geweest over het institutional design van nieuwe toezichthouders en de belangrijke rol die strategie en missie daarbij kunnen spelen. Deze bijdrage focust echter op de keuze die de ACM al vroeg maakte: de keuze voor probleemoplossend toezicht. Het basisconcept voor deze toezichtstrategie is simpel: pick important problems and fix them.

Probleemoplossend toezicht in zijn puurste vorm biedt een kader om ieder probleem op te lossen, of het nu gaat om het bevorderen van marktintegratie of het vergroten van consumentenwelvaart. Wat er wordt opgelost hangt af van de probleemdefinitie, welke niet door de toezichtstijl wordt bepaald. Om die reden zal er in deze bijdrage enkel aandacht worden besteed aan probleemoplossend toezicht zoals dat door ACM is geïnterpreteerd in het licht van haar missie en strategie. De vraag is of deze voorgestelde aanpak past bij eisen die iedere specifieke doelstelling aan handhaving stelt (dan wel de intensiteit en reikwijdte van handhaving die het doel veronderstelt) en of de strategie van ACM specifieke aanknopingspunten geeft ter verwezenlijking van deze doelen.