Persoonsvorming. Over doelen en waarden in het onderwijs

Het is het domein van de ‘educational philosophy’ oftewel de onderwijsfilosofen om bij te dragen aan discussies over de doelen van ons onderwijs. Hoewel onderwijsfilosofie in Nederland zeker niet tot de core business van de filosofie wordt gerekend, is de aandacht ervoor in Nederland langzaam aan het toenemen. Daarom zullen we het werk van enkele filosofen naast de rapporten leggen. We kiezen voor Dewey en Biesta. De laatste is aan een opmars bezig op het pedagogische terrein in Nederland. We zullen ons daarbij richten op dat wat Biesta ‘subjectificatie’ noemt, en wat in Onsonderwijs2032 ‘persoonsvorming’ wordt genoemd. We zullen laten zien dat in beleidsvoornemens onvoldoende helder wordt wat men onder persoonsvorming verstaat, en er eigenlijk geen keuzen lijken te worden gemaakt. Wij menen dat persoonsvorming raakt aan wat we praktisch zelfbegrip kunnen noemen, en dat het denken over persoonsvorming daarom ook vanuit de wijsgerige antropologie een zetje kan krijgen. We illustreren dit aan de hand van het werk van Helmuth Plessner en geven eerste aanzetten tot het verdere nadenken over persoonsvorming in het onderwijs, want dit is tot op heden nog weinig gedaan.