Pensioenorganisaties en communicatiewetgeving. Exploratief onderzoek naar keuzes en verplichtingen.

De overheid probeert burgers verantwoordelijker te maken voor hun financiële planning. Dat maakt begrijpelijke en effectieve communicatie over pensioenen onmisbaar. Via informatiebepalingen stelt de overheid eisen aan de pensioencommunicatie van pensioenfondsen en -verzekeraars. De stelling die in dit paper wordt verdedigd, is dat de huidige wet- en regelgeving rondom pensioencommunicatie van invloed is op zowel de houding als het gedrag van communicatieprofessionals bij Nederlandse pensioenorganisaties, en dat dit niet altijd een gunstig effect heeft op een optimaal communicatieproces met deelnemers. Om te bepalen in hoeverre die stelling juist is, zijn communicatieprofessionals bij 25 pensioenorganisaties en bij toezichthouder Autoriteit Financiële Markten (AFM) geïnterviewd. Uit deze gesprekken blijkt dat wet- en regelgeving indirect gevolgen heeft voor de manier waarop communicatieomgevingen van pensioenorganisaties worden samengesteld. Communicatieprofessionals staan over het algemeen negatief tegenover de wetgeving: zij ervaren de wettelijk verplichte communicatiemiddelen als ballast, waarin ze hun eigen doelen en visie onvoldoende kwijt kunnen. Als gevolg hiervan ontstaan twee hoofdbewegingen in het ontwerpproces van het wettelijk verplichte genre. De eerste beweging is dat pensioenorganisaties ervoor kiezen om de startbrief en het UPO – binnen de grenzen van de wet – te optimaliseren. De tweede beweging is dat pensioenorganisaties ervoor kiezen om dat niet te doen, en in plaats daarvan te berusten in de situatie of te optimaliseren in de aanvullende communicatiemiddelen. Desondanks lijken pensioenorganisaties de beperkingen van wetgeving soms als groter te ervaren dan deze daadwerkelijk zijn. Slechts een klein deel blijkt in staat om bij het vervaardigen van de wettelijk verplichte communicatiemiddelen de mogelijkheden van de wet te benutten.