Onderzoeksresultaten aangevaren gewone vinvis, Terneuzen 2021: Pathologie & dieet onderzoek

Op 27 juli 2021 voer het cargoschip Muharrem D de buitenhaven van Terneuzen binnen met op de bulb een dode, gewone vinvis (Balaenoptera physalus). De minister van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) is verantwoordelijk voor de invulling van internationale verplichtingen en afspraken omtrent de biodiversiteit en de bescherming van in het wild levende bedreigde diersoorten. Vanuit die verantwoordelijkheid is er door het Ministerie van LNV een onderzoeksopdracht uitbesteed naar de doodsoorzaak en herkomst van deze vinvis. Dergelijk onderzoek vindt in Nederland sinds 2008 plaats bij de afdeling Pathologie van de Faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht met als hoofddoel het vaststellen van doodsoorzaken en hierbinnen het onderscheid tussen natuurlijke en antropogene oorzaken. Daarnaast worden weefsels verzameld waarmee aanvullende onderzoeken kunnen worden uitgevoerd. Hieronder valt onder andere onderzoek naar dieet, wat wordt uitgevoerd door Wageningen Marine Research (WMR).

De vinvis was een juveniel mannelijk dier in een gering tot matig verminderde voedingstoestand, welke wel zeer recent voor het overlijden nog gegeten had. Het dier had bloedingen in de rugspier op de locatie waar de walvis zat vastgepind op de bulb van het cargoschip. Dit duidt op stomp trauma toegebracht bij leven. Daarnaast was er veel oedeem in de longen aanwezig, wat wijst op ademhalingsproblemen voortijdig aan de dood. Deze gewone vinvis is vermoedelijk door het schip geraakt, met de rugzijde naar onder vastgepind voorop en daardoor gestikt. Onderliggend werden parasitaire infestaties in de nieren en darmen geconstateerd. De wormen in de nieren veroorzaakte wel een reactie van het omringende nierweefsel, maar van nierfalen leek geen sprake. Dieet onderzoek, uitgevoerd door Wageningen Marine Research, toonde aan dat de gewone vinvis kort voor de dood verschillende maaltijden krill gegeten had. Het gegeten voedsel was Meganyctiphanes norvegica, normaal stapelvoedsel van gewone vinvissen in de zomer. Aangezien dit krill een oceanische soort is en geen Noordzeesoort, moet de walvis buiten de Noordzee door het schip zijn aangevaren. Op basis van de versheid van het dier ten tijden van de vondst, gepaard met de scheepsroute en verspreiding van gewone vinvissen in de zomer is het het meest aannemelijk dat de gewone vinvis aangevaren is in de Golf van Biskaje en twee à drie dagen meevoer voordat het ontdekt werd in de buitenhaven van Terneuzen.
Het uitvoeren van autopsies en aanvullende onderzoeken op dode walvisachtigen zal ons meer inzicht geven in de doodsoorzaken van deze dieren en tegelijkertijd waardevolle informatie over de populatie, hun gezondheidsstatus en hun leefgebied opleveren. Onderzoek aan aangevaren (of gestrande, vermoedelijk aangevaren) vinvissen is cruciaal om aan te tonen of aanvaringen inderdaad de doodsoorzaak waren, in hoeverre onderliggende ziekten hier mogelijk aan hebben bijgedragen en biedt inzicht in deze door mensen geïnduceerde sterfte.