Naar een meer responsieve handhaving van het Nederlands recht inzake algemene voorwaarden: denkrichtingen voor Europese betere handhaving

De richtlijnen onder de New Deal for Consumers zien theorievorming inzake responsieve handhaving over het hoofd. Responsieve handhaving, aansluitend bij responsieve regulering,streeft ernaar dat regulering en handhaving aansluiten bij het gedrag en de motivatie van consumenten en bedrijven. Hiervoor zijn
nalevingsbereidheid van betrokken partijen en een graduele inzet van handhavingsinzet cruciaal. Dit artikel beziet mogelijkheden voor het versterken van handhaving van het recht inzake algemene voorwaarden aan de hand van deze twee elementen van responsieve handhaving. Het collectief overleg over algemene voorwaarden duidt op nalevingsbereidheid, maar naleving wordt gecompliceerd door de complexiteit van het recht. Tevens blijven verdachte algemene voorwaarden in gebruik, hetgeen kan duiden op beperkte
nalevingsbereidheid. Een graduele inzet van handhavingsinstrumenten is voor algemene voorwaarden problematisch, nu dit recht voornamelijk privaatrechtelijk wordt gehandhaafd. Er bestaat echter duidelijk ruimte voor het zorgvuldiger afstemmen van bijvoorbeeld collectieve en individuele handhaving. Handhaving van het recht inzake algemene voorwaarden zou kunnen worden versterkt door vereenvoudiging van het recht, periodieke controle van collectief onderhandelde algemene voorwaarden en een prominentere rol van de grijze en blauwe lijst van verdachte bedingen. De Europese initiatieven voor het ontwikkelen van richtsnoeren en het tot stand brengen van Europese zelfregulering sluiten hier niet goed op aan.