Het EVRM en de aansprakelijkheid van private partijen

De verhouding tussen EVRM en aansprakelijkheid heeft al veel pennen in beweging gebracht.1) In deze bijdrage staat de invloed van het EVRM op verhoudingen tussen particulieren centraal. Dit onderwerp heeft ook een breder belang, nu bedrijven in toenemende mate ter verantwoording worden geroepen voor betrokkenheid bij schending van mensenrechten.2) Op grond van het internationale recht kunnen bedrijven hiervoor niet worden aangesproken, omdat op hen geen afdwingbare mensenrechtelijke verplichtingen rusten, ook al zijn ze tegenwoordig soms machtiger dan de Staten op wie deze verplichtingen wel rusten.3) Het privaatrecht biedt wel de mogelijkheid om bedrijven aansprakelijk te houden voor betrokkenheid bij schending van mensenrechten.4) Deze bijdrage raakt daarmee ook aan het bredere perspectief van de verhouding tussen internationaal publiekrecht en nationaal aansprakelijkheidsrecht.Bij de verhouding tussen het EVRM en het aansprakelijkheidsrecht tussen private partijen gaat het in de eerste plaats om de vraag hoe de rechten die in het EVRM worden beschermd zich verhouden tot de rechten die in het aansprakelijkheidsrecht worden beschermd. Zijn deze rechten principieel verschillend of dekken ze dezelfde lading?In de tweede plaats is het de vraag hoe de verplichtingen van Staten op grond van het EVRM zich verhouden tot de verplichtingen van particulieren in het aansprakelijkheidsrecht om geen inbreuk te maken op andermans recht.Ter beantwoording van deze vragen behandel ik in par. 2 de aard van de rechten en verplichtingen die uit het EVRM voortvloeien en in par. 3 de aard van de rechten en verplichtingen die uit het aansprakelijkheidsrecht voortvloeien. In par. 4 volgt een synthese.