Een vak apart: Topambtelijk vakmanschap in tijden van politieke volatiliteit

De afgelopen jaren is er zowel binnen de bestuurskunde als de bestuurspraktijk veel aandacht besteed aan ‘ambtelijk vakmanschap’. Toch is er weinig onderzoek beschikbaar dat dicht-op-de-huid zit van het werk van een specifieke categorie ambtenaren: topambtelijke managers binnen beleidskernen, uitvoeringsorganisaties en toezichthouders die dicht op politieke besluitvorming en in reguliere interactie met bewindspersonen opereren. Hoewel media over de stille macht van topambtenaren spreken, is het onduidelijk hoe dit beeld zich tot de praktijk verhoudt. Op basis van 300 uur veldonderzoek en tientallen interviews in de periode 2016-2020 beschrijf ik in dit artikel hoe topambtenaren te werk gaan, en vooral hoe ze omgaan met de politiek, of beter ‘het politieke’, in hun werk. Topambtenaren werken in politieke, bestuurlijke, organisatorische en maatschappelijke omgevingen waarin ‘de gezaghebbende toedeling van waarden’ plaatsvindt. Ik presenteer acht observaties over topambtelijk vakmanschap in politiek-ambtelijke contexten en concludeer dat de omgeving van topambtenaren verschuift van een publieke naar een openbare omgeving.