Een sociale genese van rechterlijke beslissingen

In de literatuur wordt beschreven hoe rechterlijke uitspraken maatschappelijke ontwikkelingen beïnvloeden of die zelfs zouden veroorzaken. De rechtszaal zou zo steeds meer verworden tot een arena voor maatschappelijk debat. Deze ontwikkeling brengt verschillende vragen met zich. Is de rechtszaal bijvoorbeeld wel de juiste plek om een maatschappelijk debat te voeren, en is het wel aan de rechter om de maatschappij vorm en richting te geven. Voor de theorievorming die nodig is om dat soort (normatieve) vragen te beantwoorden, is empirisch onderzoek cruciaal. Hoe is het immers mogelijk om het werk van rechters te beoordelen, zonder te weten hóe rechters te werk gaan wanneer een uitspraak mogelijk een bredere maatschappelijke betekenis heeft? In dit blogbericht neem ik een voorschot op dergelijk juridisch-empirisch onderzoek. Aan de hand van rechtssociologische inzichten schets ik hoe de ontwikkeling van rechterlijke instanties tot ‘courts as arena’s for societal change’ geduid kan worden als een wisselwerking tussen de sociale werking en de sociale genese van het recht.