Diepe stratosferische opwarming, sterke troposferische respons

Het is 12 februari 2018, een rustige Nederlandse winterdag met een paar winterse buien. Niets wijst erop dat er vanaf die dag in de hoge luchtlagen een grootschalige en abrupte verandering plaatsvindt. In de stratosfeer boven de Noordpool voltrekt zich namelijk een plotselinge stratosferische opwarming, een Sudden Stratospheric Warming (SSW). Op zo’n 30 km hoogte stijgt de temperatuur met meer dan 30 °C in slechts een paar dagen tijd. Twee weken later, vanaf 25 februari, is Nederland een week lang in de ban van een winterse periode. Op veel plaatsen kan zelfs geschaatst worden. Zou er een relatie kunnen zijn tussen deze late winterse periode en de eerdere dramatische veranderingen in de grootschalige stratosferische circulatie? Wetenschappelijk gezien is het bekend dat SSW’s kunnen leiden tot impact in de troposfeer, maar de timing en grootte daarvan is lastig te bepalen en verschilt van event tot event. Specifiek voor Nederland is er nog minder bekend over de timing en grootte van SSW-impacts. Om inzicht te krijgen in of, hoe en wanneer een SSW al dan niet tot troposferische impact leidt, hebben we een classificatie ontwikkeld die gebaseerd is op de verticale uitgestrektheid van een SSW (van Galen, 2018). We laten zien dat deze classificatie een verbeterd inzicht geeft in de timing en grootte van de impact van een SSW op de atmosferische circulatie in de hogere troposfeer. Ondanks dit verbeterd inzicht blijkt de brug naar het Nederlandse winterweer aan de grond daarna nog niet zo eenvoudig gemaakt.