De Reynaert is de Reinhart niet: Twee vossenverhalen in vergelijkend perspectief

Wie in Nederland of België is opgegroeid, heeft op jongere of oudere leeftijd
vrijwel zeker een keer kennisgemaakt met Reynaert, de bekendste vos uit de
Nederlandstalige literatuur. Kinderen luisteren op school naar het vossenverhaal,
knutselen vossenmaskers, spelen in een Reynaertmusical, en bij de achthonderdste
verjaardag van de stad Sint-Niklaas in 2017 kleurden ze zelfs een
reusachtige vos in krijt op de Grote Markt. Ook in andere gemeenten van het
Waasland is de grote symbolische waarde van Reynaert duidelijk zichtbaar.
Hier kun je na een wandeling langs de Reynaertroute een verfrissend Reynaertbiertje
drinken of van een Reynaertgebakje genieten.2 Reynaert kom je
dus, althans in Oost-Vlaanderen, bijna overal tegen. Dit geldt in bredere zin
ook voor de Reynaertliteratuur. In de Lage Landen krijgt met name de Middelnederlandse
Van den vos Reynaerde grote aandacht. Wie buiten de Nederlandse
(taal-)grenzen op vossenjacht gaat, kan echter nog meer sporen van de
vos ontdekken. Er bestaat namelijk sinds het einde van de twaalfde eeuw ook
een Duitse versie van het Reynaertverhaal: de Reinhart Fuchs, een Middelhoogduits
dierengedicht dat waarschijnlijk in de Elzas is geschreven. Zowel
de Nederlandse Van den vos Reynaerde als de Duitse Reinhart Fuchs gaan terug
op de Oudfranse Roman de Renart. Desondanks vertonen ze verschillen in de
opbouw, de structuur en de manier van vertellen. Deze bijdrage analyseert een
aantal verschillen tussen het Duitse en het Nederlandse vossenverhaal.