De lessons learned van toezichtrapporten

Het rapport van de Commissie Borstlap past in een serie rapporten waarin, naar
aanleiding van een incident, terugkijkend een feitelijke en kwalitatieve analyse
wordt gedaan over de gang van zaken bij een toezichthouder. Andere rapporten
die in dit rijtje thuishoren zijn onder meer: het rapport Icesave (Universiteit van
Amsterdam),1 het rapport in de DSB-affaire (rapport Commissie Scheltema)2 en
het onderzoek naar de ondergang van SNS (rapport van de Commissie
Hoekstra).3 Deze rapporten zijn waardevol, aangezien zij een inkijk geven in de
keuken van de toezichthouder, meer transparantie bieden van wat er zoal achter
de schermen gebeurt en waardevolle lessen bevatten voor niet alleen de betrokken toezichthouder, maar ook voor andere toezichthouders. In deze bijdrage zullen uit diverse rapporten de lessons learned worden geschetst, waarbij ook buitenlandse rapporten aan de orde komen. Welke lessen kunnen nu zoal uit de verschillende onderzoeksrapporten worden getrokken? Uit de geanalyseerde rapporten komt naar voren dat niet alleen het ontbreken van expertise (de noodzakelijke professionaliteit) de oorzaak kan vormen van het falen van de toezichthouder, maar dat evenzeer de omgeving waarin de experts van de toezichthouder opereren, van invloed is op het handelen of juist het ontbreken daarvan. Deze toezichtomgeving ziet op de interne (toezicht)cultuur, de wijze van besluitvorming binnen de organisatie en de management- en IT-processen. Deze aspecten, die alle nauw met elkaar samenhangen, zal ik in deze bijdrage de revue laten passeren.