De gebruiksvriendelijkheid van het Uniform Pensioenoverzicht

Pensioenfondsen en pensioenverzekeraars zijn verplicht om hun actieve deelnemers elk jaar een Uniform Pensioen Overzicht (UPO) te sturen, waarin een overzicht wordt gegeven van opgebouwde en te verwachte rechten. De branche heeft voor dit document modellen gemaakt die variëren per type pensioenregeling. Deze modellen hebben een status als verplicht model. Dat roept de vraag op in hoeverre deelnemers het UPO kunnen begrijpen. In dit paper worden twee studies besproken waarin de vindbaarheid en de begrijpelijkheid van twee versies van het UPO centraal staan. Een variant die lijkt op de huidige standaard en een variant die recent is ontwikkeld door de Pensioenfederatie. In beide studies hebben honderd proefpersonen een reeks scenariovragen met het UPO beantwoord. Voor elke vraag is nagegaan in hoeverre zij de passage vonden die nodig is voor het antwoord, en of zij die passage goed begrepen. Tegelijkertijd is een test uitgevoerd op de geletterdheid en de pensioenkennis van de proefpersonen. Het gemiddeld aantal proefpersonen dat zowel vindt als begrijpt (de zogenaamde successcore) was 51% voor de standaardvariant en 63 % voor het vereenvoudigde model; dit verschil is significant. Maar die winst is beperkt als we preciezer kijken naar de reeks vragen. Bovendien is het nieuwe voorstel veel beperkter opgezet dan het huidige model. Er kunnen dus simpelweg ook minder vragen beantwoord worden, omdat er nu eenmaal minder informatie wordt geboden. Dat roept de vraag op hoe beperkt of ruim een verplicht model voor het UPO moet zijn en welke kerntaken deelnemers in elk geval met een beperkt UPO uit zouden moeten kunnen voeren. In beide studies werd een verband gevonden tussen prestaties met het UPO en proefpersoonkenmerken. Een hogere opleiding draagt bij aan het vinden van de juiste informatie. En een hogere geletterdheid draagt bij aan het begrijpen van die informatie. Opvallend is dat de mate van pensioenkennis geen rol lijkt te spelen bij het vinden en begrijpen.