Klopt het?
Daags na de onrust bellen we met Mokbel. Hij blijkt zijn uitspraken niet direct te kunnen staven. Wel werkt hij aan een onderzoek dat nog moet verschijnen. Het leek hem niet voorbarig om op basis van de voorlopige resultaten vrouwen te waarschuwen voor haarverf.
Nu - vier maanden later - is de studie er wél. En ja hoor, daar staat-ie: het verhoogde risico van 14 procent bij haarverfgebruiksters. Maar borstkankerepidemioloog Matti Rookus van het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis is niet onder de indruk. 'Je kunt met dit soort onderzoek makkelijk de mist in gaan. Ik zou me op basis hiervan geen zorgen maken over verf.'
Het voornaamste probleem: alle studies die Mokbel heeft verzameld, leunen op de relatief onbetrouwbare case control-onderzoeksmethode. Daarbij worden kankerpatiënten en willekeurige niet-kankerpatiënten gevraagd zich te herinneren wat ze de laatste twintig jaar zoal aan leefstijlkeuzes maakten: haarverven, sigaretten roken en dergelijke. Dat kan tot vertekening leiden, zegt Rookus, omdat mensen vlak na een kankerdiagnose juist erg op zoek zijn naar een oorzaak voor hun ziekte. Ze zullen daarom vaker bevestigen dat ze verdachte producten hebben gebruikt dan de zorgeloze niet-patiënten in de vergelijkingsgroep. Die geven weer vaker sociaal wenselijke antwoorden.
De vraag dringt zich op: is het überhaupt waarschijnlijk dat haarverf kankerverwekkend is? Vóór 1980 was dat wel zo, zegt hoogleraar toxicologie Martin van den Berg van de Universiteit Utrecht, maar sindsdien is het boosdoener-ingrediënt 4-ABP eruit gehaald. Mokbel verdenkt in zijn studie echter een ander ingrediënt: PPD. 'Dat slaat helemaal nergens op', zegt Van den Berg. De stof is erg vaak onderzocht en veroorzaakt geen tumoren bij muizen en ratten, zoals bijvoorbeeld blijkt uit een overzichtsstudie in het blad Toxicology and Applied Pharmacology. Wel kan PPD in zeldzame gevallen allergische reacties veroorzaken, en dat is dan ook de reden dat veiligheidscommissies een wettelijk maximum voor de stof hebben vastgesteld.