Vlucht in homeopathie; Werking niet bewezen, toch toename verkoop

Description

Boerderij

1 augustus 2016

ONDERNEMEN Ed. 101 Nr. 45

1459 woorden

Vlucht in homeopathie; Werking niet bewezen, toch toename verkoop

Theo Brummelaar

Homeopathische middelen zijn in opmars in de veehouderij, ook al is hun werking niet bewezen. Strengere toelatingsregels worden mogelijk een rem.

Antibioticaregels zijn strenger geworden en het gebruik ervan moet omlaag. Dat stimuleert het gebruik van homeopathische middelen in de belangrijkste landbouwsectoren. Dat neemt jaarlijks toe. Toch zijn deze middelen niet erkend als officieel geneesmiddel en zijn er slechts 15 bij het College ter Boordeling van Geneesmiddelen (CBG) in beeld voor registratie voor verkoop (zie kader pag. 8). Concreet: de werking is niet bewezen en het is nog niet zeker dat deze middelen straks verkocht mogen worden. Bovendien kunnen ze antibiotica niet vervangen, erkennen ook leveranciers. Zij claimen alleen effectiviteit in het voortraject. Alternatieve mastitismiddelen in trek   Toch lijken (melk-)veehouders zich hier weinig van aan te trekken. Vooral middelen om mastitis tegen te gaan zijn in trek. Dat blijkt uit cijfers van de fabrikanten/registratiehouders. Zo verkocht ECOstyle vorig jaar 38.000 100-milliliterflesjes Pyrogenium. Dat zijn er 6.000 meer dan in 2014. Holland Animal Care zag de verkoop van Salmycine (240-millimeterflesjes) stijgen van 1.030 in heel 2015 tot 645 in de eerste helft van 2016. De afzet van Mammicurine van Vee-Service IDAC lag dit jaar zelfs twee keer zo hoog als in 2015.   Die groeiende boerenvraag heeft voor deze bedrijven wel een schaduwkant. Het is niet zeker of homeopathische middelen verkocht mogen blijven. De huidige CBG-lijst met 15 middelen is tijdelijk en kent strenge criteria. Extra onderzoeken zijn ­vereist en dat kost geld. De meeste fabrikanten verwachten die investering uiteindelijk terug te zien in een registratie, maar sommige lopen financieel al tegen het plafond. “De onderzoekskosten zijn te hoog, onze middelen dreigen onbetaalbaar te worden”, zegt een woordvoerder van Holland Animal Care. Wanneer de definitieve CBG-lijst met geregistreerde middelen er komt, is overigens onduidelijk. Boer omzeilt dierenarts   De registratiehouders merken dat verreweg de meeste homeopathische middelen direct aan veehouders verkocht worden. Dierenartsen – vaak niet happig op homeopathie – nemen deze middelen veel minder vaak af. Toch is er binnen die beroepsgroep – de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD) – ruimte voor, zegt voorzitter Dirk Willink. “De basis is ons kwaliteits­register, het keurmerk CKRD. Daarmee is de kwaliteit van elke dierenarts geborgd. Als daaraan voldaan is, vind ik het geen bezwaar dat een individuele dierenarts daar bovenop als nascholing bijvoorbeeld voor homeopathie kiest. Ook al is het niet bewezen effectief en zit het niet in de opleiding.”   Sjeng Lumeij, dierenarts en bestuurslid van de ­Vereniging tegen Kwakzalverij, vindt dat een slechte zaak. “Juist een organisatie als KNMvD moet het juiste kader stellen. Daar passen geen homeopathische middelen in. Daarover is algemene consensus dat het niet werkt. Er mogen ook geen gezondheidsclaims aan gehangen worden. Het is religie, mensen geloven erin. Ik begrijp niet dat de KNMvD deze ­leden hun gang laat gaan. Het gebeurt onder hun paraplu. Gooi deze kleine groep dierenartsen er ­gewoon uit.” Onder de radar   Leveranciers hebben voor de nieuwe CBG-lijst flink de schaar gezet in het aanbod van hun homeopathische middelen. Er is geen wildgroei meer. Winkels mogen alleen (voorlopig) geregistreerde middelen verkopen. Daarin zien ze een stijgende verkooptendens. Al signaleren diezelfde winkels dat dit vaak met golfbewegingen gaat. Bijvoorbeeld als antibioticareductie weer volop in de schijnwerpers staat.   Maar dat betekent niet dat er geen andere homeopathische producten meer worden aangeboden. Veel middelen zijn simpelweg onder de radar gedoken. Die producten worden nog steeds verkocht terwijl ze niet geregistreerd zijn. Dat betekent dat ze schade kunnen aanrichten. Het is lastig om hier een precies beeld van te krijgen. Feit is dat veehouders moeten opletten als een homeopathisch middel niet op de tijdelijke CBG-lijst staat. Minder antibiotica én homeopathie   De vraag blijft intussen wat de status van homeopathie in de veterinaire sector wordt. De wetenschap en homeopathische sector staan al jarenlang lijnrecht tegenover elkaar over het effect van deze middelen. De wetenschap stelt dat elk bewijs hiervoor ontbreekt, terwijl de homeopathische sector op goede resultaten op bedrijfsniveau en eigen onderzoeken wijst. Maar beide partijen bepalen niet de toekomstige koers. Dat doet het ministerie van Economische Zaken in de vorm van het CBG. Maar bij de homeopathische ­registratiehouders bestaat de vrees dat de definitieve registratielijst nog wel even op zich laat wachten. En door de pittige onderzoekskosten verhoogt dat de kans op een kortere lijst. En dan is antibiotica niet het enige waarvan het gebruik wordt gedrukt.   ‘Een mooie boodschap, maar zonder bewijs’   Willem Seinen heeft ondanks zijn emiteraat nog altijd een bureau op de Faculteit Diergeneeskunde van Universiteit Utrecht. En tot begin dit jaar zat hij in de Commissie Registratie Diergeneesmiddelen (CRD). Deze commissie beoordeelt alle registraties die het CBG voorlegt. “Ik heb vijftien jaar in deze commissie gezeten en er is nog nooit een homeopathisch middel als officieel diergeneesmiddel goedgekeurd. Sterker: er is nooit een registratie voor zo’n middel aangevraagd”, zegt Seinen. Waarom eigenlijk niet? “Omdat fabrikanten zelf ook weten dat het niet werkt. Er is nooit hard bewijs voor de effectiviteit van deze middelen. Ik hoor altijd verhalen over verbetering van de weerstand en dat alles op het immuunsysteem werkt. Maar dat is simpelweg niet meetbaar. Echt, ik laat me graag overtuigen. Maar feit is dat onderzoek naar de werking van homeopathische middelen in de humane sector ook nooit iets heeft opgeleverd. Maar als geloof blijft homeopathie op de een of andere manier toch altijd terugkeren.” De kritiek is ook: de wetenschap staat er niet open voor? “Dat is niet waar. Natuurlijk is de wetenschap geïnteresseerd. Maar zonder bewijs van effectiviteit heeft het geen zin. Eigen onderzoeken of proeven op bedrijven zijn te mager en geven alleen een waarschijnlijkheid van effectiviteit. Onderzoek moet echt toetsbaar zijn. Maar de homeopathische sector heeft daar geen belang bij. Die framet een mooie boodschap van gezondere dieren en meer weerstand en wekt de suggestie dat ziekte wordt voorkomen. Zo’n geluid doet het ook goed in de maatschappij. Maar het is geen feit. De kern is dat algemene gezondheid niet meetbaar is.” Toch registreert CBG wél middelen voor verkoop. “Ja, die mogen op de markt gebracht worden. De enige eis daarvoor is dat het middel geen schade veroorzaakt. Stap 2 – bewezen effectief als geneesmiddel – is een ander verhaal. Wie gelooft in deze voor verkoop geregistreerde middelen moet het vooral doen. Schadelijk is het niet, maar het werkt ook niet.”   ‘Voor mij werkt het wél’   Pier Swierstra schakelde met zijn bedrijf in 2011 om naar biologisch en verving later zijn medicijnkastje met antibiotica door homeopathische middelen. “Dat deed ik met het oog op het scherpere antibioticabeleid.” Swierstra gebruikt vooral Pyrogenium. Bij uierontsteking komt daar een homeopathische injector bij. “Dat geeft een verzachtende en enigszins bacteriedodende werking. En het stimuleert de doorbloeding van het uier. Zo creëer je een situatie waarin het dier de infectie kan aanvallen en zichzelf kan reinigen.” In de praktijk haalt hij er goede resultaten mee. De factor arbeid is iets groter, terwijl de uitval beperkt toenam. Het vervangingspercentage steeg van 15 tot 20 procent in de nieuwe homeopathische bedrijfsvoering. Swierstra: “De reden daarvoor is de enkele koe met speenbetrapping die ik heb. Als het slotgat gaat ontsteken komt de melk er niet meer uit. Dan kom ik met homeopathie tekort. Dat melkverlies neem ik op de koop toe.” De melkkoeien waren echter snel gewend aan homeopathie. Alleen bij de droge koeien ontging Swierstra het in eerste jaar wel eens wat. “Die dieren stonden buiten in de wei, ver weg. Maar als je geen antibiotica gebruikt, moet je juist scherp zijn en dagelijks controleren. Daarom heb ik een uitloop direct achter de stal gemaakt.” Met jongvee was de opstart lastiger. Met homeopathie steeg de uitval in het eerste jaar van twee naar zeven. Het begin van een zoektocht. Onvoldoende biest bleek het probleem, vooral als een kalf na de geboorte de hele nacht bij de koe gelopen had. “Toen leerde dat ik dat je een kalf met onvoldoende biest er met homeopathie niet doorheen krijgt. Maar dat is nu weer prima onder controle doordat ik in die gevallen sondes gebruik.” Nu, na vijf jaar ervaring wil Swierstra niet meer terug. “Homeopathie is misschien niet bewezen, maar voor mij werkt het wél. Het heeft hier anti­biotica echt vervangen en het heeft één groot voordeel: melk van zieke koeien hoef ik niet meer weg te gooien. Dat gaat naar de kalveren.”

August 1, 2016