Oud-piloot KLM mag niet spreken over het syndroom dat hij over zou hebben gehouden aan zijn werk

Description

Het stofje TCP zou voor hoofdpijn en evenwichtsstoornissen zorgen

Oud-piloot Willem Felderhof moet KLM 300 duizend euro betalen als hij spreekt over het syndroom dat hij naar eigen zeggen aan zijn werk heeft overgehouden. Dat onthulde onderzoeksprogramma Zembla woensdag. Het betreft het zogenoemde 'aerotoxisch syndroom', een niet erkende aandoening die zou worden veroorzaakt door giftige dampen in het vliegtuig.
Felderhof kampt met hoofdpijn, evenwichtsstoornissen en een vertraagde reactiesnelheid, waardoor hij niet meer kan vliegen. Zijn neuroloog schrijft de klachten toe aan het aerotoxisch syndroom, dat zou worden veroorzaakt door giftige dampen in het vliegtuig. De vliegtuigmotoren, die frisse lucht in het vliegtuig zuigen, zouden de schadelijke oliedruppeltjes in de luchtstroom lekken.
Zwijgplicht
'Wij proberen hem niet het zwijgen op te leggen, zoals Zembla insinueert. Met het beding willen wij de discussie slechten'

Woordvoerder KLM
Felderhof mag niet langer zeggen dat zijn gezondheidsklachten verband houden met de luchtkwaliteit in KLM-vliegtuigen en het aerotoxisch syndroom, blijkt uit de overeenkomst die in handen is van Zembla. KLM bevestigt dat er een geheimhoudingsbeding ligt. 'Maar wij proberen hem niet het zwijgen op te leggen, zoals Zembla insinueert. Met het beding willen wij de discussie slechten.'

Veroorzaker van de gezondheidsklachten bij Felderhof en ander vliegend personeel zou de stof TCP zijn, een zenuwgif dat in de oliesmering van vliegtuigmotoren zit. Toen KLM in 2013 op last van de rechter een onderzoek liet uitvoeren, bleek echter dat er nauwelijks TCP in de cockpit te vinden was. Andere studies, ook buiten Nederland, leverden evenmin onomstotelijk bewijs voor het bestaan van de aandoening. Het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCVB) erkent het aerotoxisch syndroom niet als beroepsziekte.

Meer onderzoek
'Er is een gezondheidsprobleem, dat kun je wel stellen'

Martin van den Berg, Universiteit Utrecht
Toch is daarmee de kous niet af, zegt Gerard Hageman. De voormalig neuroloog van het Medisch Spectrum Twente in Enschede onderzocht van 2012 tot en met 2016 piloten en cabinemedewerkers met gezondheidsklachten. Zo'n 25 van hen hadden dezelfde klachten, die vaak aan het aerotoxisch syndroom worden toegeschreven. 'Het is bijna onmogelijk dat TCP de enige stof is die deze aandoening veroorzaakt, maar de klachten van het vliegtuigpersoneel zijn reëel', zegt Hageman.

Dat zeggen ook Martin van den Berg en Jacob de Boer, hoogleraren toxicologie aan respectievelijk de Universiteit Utrecht en de Vrije Universiteit Amsterdam. 'Er is een gezondheidsprobleem, dat kun je wel stellen', aldus Van den Berg. 'Het gaat om een kleine groep mensen, maar mogelijk zijn deze gevoeliger voor een bepaalde stof dan de gemiddelde mens.' TCP is zeker niet de enige veroorzaker, zegt De Boer. 'Wat het dan wel is, weten we niet. Misschien een combinatie van stoffen.'

Meer onderzoek door de luchtvaartmaatschappijen is broodnodig, stellen de experts. 'Dat hoeft nog geen miljoen euro te kosten', meent De Boer. 'Dat is voor de luchtvaartmaatschappijen wel te financieren.' Hij noemt het KLM-besluit om een zwijgclausule te bedingen 'onverstandig', ook al zegt de Nederlandse maatschappij dat van een doofpot geen sprake is. 'Dan weet je meteen dat er wat aan de hand is.'