Olieresten in voeding zorgelijk, geen ramp

Description

NRC.NEXT

18 August 2016 NN donderda

Wetenschap; Blz. 2

734 woorden

Olieresten in voeding zorgelijk, geen ramp

Sander Voormolen

Amsterdam.

ABSTRACT   Vier vragen over voedselveiligheid   Sporen van minerale olie die foodwatch aantrof in levensmiddelen zijn geen ernstige bedreiging voor de volksgezondheid.   Supermarktketen Lidl belooft strenge limieten te gaan stellen aan resten van minerale olie in voedingsproducten. De supermarkt reageert daarmee als eerste in de branche op eisen die voedselwaakhond foodwatch stelde. Foodwatch toonde in februari aan dat in diverse producten van Albert Heijn, Jumbo, Lidl en Aldi mogelijk schadelijke resten van minerale olie zitten. Die olie bevat sporen van stoffen die kankerverwekkend kunnen zijn. Die zijn voornamelijk afkomstig van drukinkt in het karton van de doosjes waarin bijvoorbeeld pasta, rijst of cornflakes zijn verpakt. De stoffen zijn voor een deel mogelijk kankerverwekkend en moeten daarom zo veel mogelijk uit voedingsmiddelen geweerd worden, vindt foodwatch.   Omdat overheden niet snel genoeg maatregelen zouden nemen, is de organisatie een naming and shaming-campagne begonnen om producenten en leveranciers te bewegen actie te ondernemen.   1Minerale olie in levensmiddelen, hoe kan dat?   De aangetroffen sporen van minerale olie in voedingsmiddelen zijn waarschijnlijk hoofdzakelijk afkomstig van resten drukinkt uit gerecycled karton waarvan de verpakking is gemaakt. Maar ook producten verpakt in karton van verse papiervezels bleken soms sporen te bevatten, waarschijnlijk doordat die door verdamping vanuit een grotere doos van golfkarton in het product zijn terechtgekomen. Ook kan er bij de productie olie uit machines zijn gelekt.   In de analyses wordt onderscheid gemaakt tussen twee groepen stoffen: MOAH en MOSH. De afkortingen staan voor aromatische koolwaterstoffen uit minerale olie (MOAH) en verzadigde koolwaterstoffen uit minerale olie (MOSH). Met name de aanwezigheid van MOAH is zorgwekkend, omdat van deze stoffen bekend is dat ze kankerverwekkend kunnen zijn. Foodwatch trof die aan in 17 van de 36 onderzochte Nederlandse supermarktproducten.   2 Hoe groot is het gevaar voor de volksgezondheid?   Deskundigen denken niet dat de Nederlandse consument zich nu direct zorgen moet gaan maken of bepaalde producten moet gaan mijden. De grote bedreigingen voor de volksgezondheid komen van roken, te veel eten en te weinig bewegen , zegt hoogleraar toxicologie Ivonne Rietjens van de Wageningen Universiteit. Daarmee vergeleken is de vervuiling met minerale olie in voedingsmiddelen maar heel klein. Echter toch niet klein genoeg om het te negeren. Het punt is dat deze stoffen voor een deel kankerverwekkend zijn, en daar moet wel iets aan gebeuren.   Ja, er is hier een probleem, maar het is onduidelijk hoe groot het precies is", zegt collega-toxicoloog Martin van den Berg van de Universiteit Utrecht. In 2012 heeft de Europese voedselautoriteit EFSA in een rapport berekend dat de gemiddelde blootstelling van de consument waarschijnlijk te hoog is. En dat is reden voor zorg. Maar die zorg komt voornamelijk door de onzekerheid wat nu echt het risico is, omdat het hier gaat om complexe mengsels van stoffen.   De MOAH zijn het schadelijkst, zegt Van den Berg. Dat zijn verbindingen met meerdere benzeenringen, waarvan in dierproeven is aangetoond dat ze kankerverwekkend kunnen zijn. Of ze dat voor de mens ook zijn, is nog de vraag, maar vanuit het voorzorgsprincipe kunnen we maar beter vermijden dat deze stoffen in onze voeding zitten.   3 Laat dit probleem zich eenvoudig oplossen?   Ja, een plastic zak in de kartonnen doos of een coating aan de binnenzijde ervan is afdoende om de stoffen te weren. Consumenten kunnen de producten na aankoop uit de verpakking halen en bewaren in, bijvoorbeeld, glazen potten. Want hoe langer het product in de kartonnen verpakking zit, hoe groter het risico op besmetting.   4 Moeten er wettelijke limieten voor deze stoffen komen?   Foodwatch wil dat minister Edith Schippers (Volksgezondheid, VVD) de industrie maximumniveaus oplegt voor de concentraties MOAH en MOSH in levensmiddelen. MOAH zouden er helemaal niet in mogen voorkomen.   Hiervoor speciale wetgeving gaan maken, zal nog niet zo makkelijk zijn, zegt Van den Berg. Het gaat om complexe mengsels van stoffen, en je zou ieder product apart moeten bekijken.   Bovendien zal de Nederlandse overheid dit in Europees verband willen regelen, denkt Van den Berg. Op die manier gaat dat lang duren. Daarom is het een goede zaak dat foodwatch hier nu extra aandacht voor vraagt.

August 17, 2016