NRC checkt: cola doodt bacteriën die je tijdens zwemmen binnenkrijgt

Description

NRC checkt: cola doodt bacteriën die je tijdens zwemmen binnenkrijgt

Pepijn Smits, in Radio EenVandaag

• Karel Berkhout

  18 september 2016

   

  Foto iStock

De aanleiding

Veel zwemmers zochten vorige week tijdens de warme dagen rivieren, meertjes en ander buitenwater op. In dat water zitten (mogelijk) ziekteverwekkende micro-organismen, waardoor je bijvoorbeeld zwemmersjeuk, diarree of oorontsteking kunt oplopen. Het radio-programma Radio EenVandaag zocht uit wat je daartegen zou kunnen doen. Openwaterzwemmer Pepijn Smits vertelde dat hij na een wedstrijd in het open water altijd cola drinkt omdat dit „de bacteriën die je binnenkrijgt doodt”. Het radioprogramma concludeerde daarom: „Drink na afloop van de zwempartij een colaatje.” We checken de bewering dat cola de ziekteverwekkers in je maag doodt.

Waar is het op gebaseerd?

Op persoonlijke ervaringen van nogal wat topzwemmers. De Britse openwaterzwemster Keri-Anne Payne (olympisch zilver in Beijing) dronk cola na het zwemmen. De Nederlandse ex-wereldkampioen Marcel Wouda deed dit ook. Als bondscoach van de Nederlandse openwaterzwemploeg raadde Wouda Smits aan hetzelfde te doen. Sindsdien voelt Smits zich stukken beter.

En, klopt het?

Nee, er is geen enkel wetenschappelijk bewijs dat cola ingeslikte ziekteverwekkers doodt. „Er zijn mij geen studies bekend die laten zien dat cola beschermt tegen infecties of na het drinken van geïnfecteerd water leidt tot sterilisatie hiervan”, mailt hoogleraar microbiologie Andy Hoepelman (UMC Utrecht), een voormalige top-waterpolospeler.

De Utrechtse hoogleraar milieuoverdraagbare infectieziekten Ana Maria de Roda Husman van het Centrum Infectieziektebestrijding bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), kent ook geen studies die de heilzame werking van cola aantonen. „Dat die topzwemmer zich na de cola toch lekker voelt, komt misschien door de cafeïne of de suiker in de drank”, zegt zij. „Dat hij niet snel ziek wordt, komt waarschijnlijk doordat topsporters een uitstekende conditie hebben. Het zijn namelijk vooral kwetsbare mensen – ouderen, jonge kinderen, zwangere vrouwen – die eerder en vaker ziek worden na het inslikken van een ziekteverwekker.”

Het kan zijn dat een enkeling nooit ziek wordt van een bepaald virus. „Er zijn mensen die door een erfelijke aanleg ongevoelig zijn voor een bepaalde variant van het norovirus, een ziekteverwekker in het water die vaak diarree veroorzaakt”, zegt De Roda Husman. Maar zelfs als zouden sommigen wel varen bij cola, dan nog zeggen individuele gevallen niets over de werking in de populatie als geheel. „Om te onderzoeken of cola echt werkt, zou je groepen mensen cola moeten laten drinken, met daarnaast controlegroepen die dat niet doen”, legt De Roda Husman uit.

Het is de vraag of die studies veel zouden opleveren, want de antibacteriële kracht van cola blijkt zeer beperkt in studies die wel zijn gedaan naar de drank. „Er is een studie die aantoont dat cola geen effect heeft bij besmetting met Helicobacter pylori, de veroorzaker van maagzweren”, mailt Hoepelman. Spaanse onderzoekers onderzochten in 2007 in hoeverre ziekteverwekkers uit voedsel zich hielden in dranken en voedingsmiddelen. De bacteriestammen in de petrischaal verdwenen het snelst in olijfolie en azijn en na vijf minuten in rode en witte wijn. Zwarte en groene thee hadden een zwakke antibacteriële werking, vruchtensap, koffie en cola geen enkele.

Vroeger, vóór de pil, is cola ook wel gebruikt als anticonceptiemiddel in de vorm van een vaginale douche na de daad. „Shake and shoot”, luidt de omschrijving van een Amerikaanse microbiologe die in 2008 vaststelde dat cola een slechte zaaddoder is. Nadat het zaad was toegevoegd aan een bakje cola (verhouding 1 op 5), duurde het een minuut voordat de zaadcellen stopten met bewegen.

Oordeel

Er is geen enkel wetenschappelijk bewijs voor de bewering dat cola bacteriën doodt. We beoordelen de bewering als onwaar.