Klopt dit wel?

Description

de Volkskrant

26 augustus 2017 zaterdag

Sir Edmund; Blz. 4

436 woorden

Klopt dit wel?

RONALD VELDHUIZEN

Berichten verspreiden zich vaak razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Deze week: Huisstof maakt mensen dik.

Van wie komt die claim?   Zou het dan tóch kunnen: aankomen van lucht? Deze zomer ontdekten Amerikaanse onderzoekers dat chemicaliën in ronddwarrelende stofdeeltjes in huis de groei van vetcellen stimuleren. Dat leidde in het buitenland veelvuldig tot koppen als 'Jouw stoffige huis maakt jou dik' in de New York Post. Ook Nederlandstalige media besteedden er aandacht aan. Klopt het?   Niet het huisstof zelf, maar de chemicaliën die erin terechtkomen door het slijten van meubilair en andere spullen in huis, zetten misschien lichaamscellen ertoe aan vet te slaan, schrijven de wetenschappers in Environmental Science & Technology. Ze namen monsters van stof uit elf woningen, analyseerden die op de aanwezigheid van hormoonverstorende stoffen en stelden gekweekte vetcellen daaraan bloot. En jawel: soms gingen die meer vet hamsteren. Maar met zo'n test bewijzen de wetenschappers niet dat deze stoffen zo in het lichaam komen. 'Ze zijn er gewoon van uitgegaan dat die stoffen voor honderd procent bij je vetcellen terechtkomen', zegt RIVM-toxicoloog Aldert Piersma. 'Dat is een aanname die eigenlijk niet kan.' Bovendien geldt dat laboratoriumcellen extra kwetsbaar zijn voor hormoonverstorende stoffen, omdat ze geen bescherming genieten van een omringend lichaam, dat gewoonlijk met balanstrucs chemische klappen opvangt, aldus Piersma. Wat de studie wél doet, is nieuwe mogelijke dikmakers identificeren voor verder onderzoek, vindt toxicoloog Martin van den Berg van de Universiteit Utrecht in een reactie. 'Voor vlamvertragers uit textiel is al in proefdieren aangetoond dat ze de vetopslag bevorderen. Ze laten hier terecht zien dat er meerdere routes zijn die naar Rome leiden. Je moet niet alléén naar die vlamvertragers kijken, maar naar de optelsom van alle stoffen in huis.' Piersma twijfelt. 'Er gaan zó veel lijsten rond van stoffen die mogelijk, misschien, ergens iets doen, waarvoor uiteindelijk toch geen bewijs te vinden is dat er echt iets aan de hand is.' Dan rest nog de vraag: hoeveel maakt het uit? 'Ik geloof er niks van dat onze obesitas-epidemie alleen door huisstof komt', zegt Van den Berg. 'Het kán een bijdragende factor zijn, in sommige omstandigheden misschien.' De belangrijkste oorzaak voor overgewicht blijft volgens beide toxicologen echter het overweldigende voedselaanbod. We eten gewoon te veel, en daarvoor is het bewijs onomstotelijk. Eindoordeel?   Huisstof zélf maakt niet dik en de grootste dikmaker blijft sowieso een overdaad aan voedsel. Maar: in huisstof zitten wellicht meer hormoonverstorende stoffen die het probleem kunnen verergeren.