'Defensie heeft werknemers onvoldoende beschermd'

Description

NRC Handelsblad

3 september   2014 woensdag

Binnenland; Blz. 4

922 woorden

'Defensie heeft werknemers onvoldoende beschermd'

Door onze correspondent Annette Toonen

Interview Martin van den Berg Hoogleraar toxicologie Werken met camouflageverf was gevaarlijk. Dat was   vijftien jaar geleden al duidelijk. Enschede. Defensie was op de hoogte van de   gezondheidsrisico's die werknemers van de voormalige NAVO-depots in de   grensregio liepen en is ernstig tekortgeschoten in de bescherming van het   personeel. Die conclusie trekt hoogleraar toxicologie Martin   van den Berg van de Universiteit Utrecht na bestudering van een   rapport van de arbodienst van de landmacht over de situatie op het NAVO-depot   in Vriezenveen uit 1999 en analyses van het depot in Brunssum uit 2002, die   zijn gemaakt om na te gaan in hoeverre medewerkers aan het kankerverwekkende   chroom-6 werden blootgesteld. Chroom-6 zat tot begin jaren 90 in de camouflageverf   (CARC) voor Amerikaanse legervoertuigen die in de depots in Eygelshoven,   Brunssum, Vriezenveen, Ter Apel en Coevorden werden onderhouden. Uit het 'Vriezenveenrapport' blijkt volgens   toxicoloog Van den Berg ,,overduidelijk" dat er sprake was van te hoge   concentraties chroom-6 en ook dat het ministerie volledig op de hoogte was   van de richtlijnen en de giftigheid. ,,Defensie had ogenblikkelijk   maatregelen moeten treffen om de blootstelling te verminderen." Als gevolg van de publiciteit in de afgelopen   maanden melden zich steeds meer zieke oud-werknemers of hun nabestaanden bij   letselschadebureau Drost in Hengelo of letselschadeadvocaat Rob Bedaux in   Heerlen. Zeker 160 cliënten hebben zij nu. Er kwamen ook Kamervragen, waarop minister Jeanine   Hennis-Plasschaert (Defensie, VVD) anderhalve week geleden antwoordde. Hennis geeft toe dat er chroom voorkwam in   veegmonsters (stofmonsters), maar zegt dat het geen maatstaf is voor   blootstelling. Wat is uw conclusie? Heeft de Tweede Kamer dan een eerlijk   antwoord gekregen? ,,Het is in elk geval onvolledig. De gegevens in het   rapport wijzen erop dat er een bedreigende situatie was voor de gezondheid   van de werknemers." Hennis schrijft dat onduidelijk is of er sprake was   van blootstelling boven de grenswaarde. In het Vriezenveen-rapport staat   echter dat is gebleken dat de grenswaarde is overschreden. Op de vraag aan   Defensie hoe dat kan, antwoordde het ministerie in de loop van vorige week   dat in de luchtmonsters niet chroom-6, maar het 'totale chroom' is gemeten. ,,Ik begrijp daar niets van. Het hele rapport gaat   over chroom-6, de titel is Het vrijkomen van Chroom (+VI)-verbindingen. Als   de luchtmonsters niet op chroom-6 zijn onderzocht, dan is dat een   arbeidshygiënische blunder. De weergave in het rapport zelf is in dat geval   misschien een vergissing - dat is dan dom - of er zijn later wijzigingen   aangebracht in de bijlagen zodanig dat meetwaarden toxicologisch niets   voorstellen. ,,Chroom-6 is een van de weinige stoffen waarvan we   zeker weten dat die bij de mens kankerverwekkend is. Je moet blootstelling   voorkomen of tot een minimum beperken. Huid, mond, ogen en ademhaling moeten   volledig worden beschermd, net als bij asbest of zelfs nog beter. Je kunt   niet volstaan met een mondkapje, je hebt vol-gelaatsbescherming nodig." Als de stof zo gevaarlijk is, en Defensie was   daarvan op de hoogte, hadden de depots dan niet meteen gesloten moeten   worden? ,,Ze hadden direct maatregelen moeten treffen: de   boel schoonmaken, waarschuwingsbordjes met doodshoofden plaatsen,   vol-gelaatsmaskers en afgesloten pakken gebruiken." Advocaat Bedaux, die 77 zieke oud-werknemers   vertegenwoordigt, zegt dat de aanbevolen maatregelen (betere afzuiging,   schuren en slijpen in de buitenlucht, verplicht omkleden, niet eten en   drinken in de werkruimte, het gebruik van speciale stofzuigers) nooit zijn   getroffen. Wat vindt u daar van? ,,Dan is door Defensie onachtzaam gehandeld. De   adviezen van de arbodienst hadden moeten worden opgevolgd, en er had meer   onderzoek moeten worden gedaan naar de concentraties in de lucht en naar de   stoffen in de urine van medewerkers. Dat had belangrijke informatie kunnen   opleveren over de mate van blootstelling. Dat is kennelijk nagelaten. De   analyses uit 2002 in Brunssum, met nog hogere concentraties chroom-6 dan in   Vriezenveen, tonen aan dat er in die jaren niets is verbeterd. Defensie heeft   de situatie laten voortduren op een onaanvaardbare manier." Het lijkt erop dat mensen willens en wetens zijn   blootgesteld. ,,Ja, zonder enige twijfel. Gezien de situatie had   de gezondheid van medewerkers door de jaren heen in de gaten moeten worden   gehouden. Chroom-6 veroorzaakt pas tien tot twintig jaar later kanker." Defensie laat weten dat onderzoek moet uitwijzen of   het ministerie tekort is geschoten. Verder stelt het ministerie dat er geen   methode was om chroom-6 in de lucht te meten. Hoe dan toch (vermeende)   chroom-6-concentraties uit luchtmetingen in het rapport zijn beland, blijft   op basis van de schriftelijke reactie onduidelijk. Meldingen Luchtmacht en marine Bij letselschadebureau Drost hebben zich ook zieke   oud-werknemers gemeld van de vliegbases in Volkel, Soesterberg en Twente, de   marine in Den Helder en de voormalige scheepswerf RDM waar ook marineschepen   werden gebouwd. In het 'Vriezenveenrapport' van Defensie wordt   gemeld dat in 1998 ook op locaties van de luchtmacht te hoge concentraties   chroom-6 zijn gevonden. Ook nadat de luchtmacht diverse maatregelen had   getroffen, kon er ,,nog wel chromaatstof vrijkomen bij het schuren en   bewerken van metaaldelen op moeilijk bereikbare plaatsen", meldde   minister Hennis anderhalve week geleden. Volgens letselschadeadvocaat Rob Bedaux lijkt het   probleem zich toch vooral te beperken tot de NAVO-depots.

3 September 2014