De toekomst is aan kurk en kokos

Description

de Volkskrant

21 december 2016 woensdag

Ten Eerste; Blz. 19

695 woorden

De toekomst is aan kurk en kokos

MARK MISÉRUS

Het risico van kunstgras is 'verwaarloosbaar', concludeert het RIVM na onderzoek. Toch kunnen fabrikanten van velden zich op nieuwe orders verheugen.

analyse kunstgras is veilig     Kunstgras is veilig, suste het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu in oktober na een alarmerende uitzending van het tv-programma Zembla. Kunstgras is veilig, herhaalde het RIVM dinsdag na de publicatie van het eigen onderzoeksrapport. Twee maanden van laboratoriumproeven en honderd gestofzuigde kunstgrasvelden hebben in dat opzicht weinig nieuws aan het licht gebracht.   De clubs en gemeenten die het willen, kunnen vooruit met het flitsonderzoek dat er van VWS-minister Schippers moest komen. Ze besefte dat de maatschappelijke onrust na de Zembla-uitzending, waarin een rechtstreeks verband tussen kunstgras en kanker werd gelegd, zich niet met geruststellende woorden zou laten smoren. Teruggrijpen op deugdelijk onderzoek kon ze ook al niet: de risico's van rubberkorrels waren slechts gemeten door volwassen voetballers over het kunstgras te laten glijden en hun urine te laten analyseren. Zo groeide kunstgras uit tot een nationale kwestie, die het gros van de 1,2 miljoen Nederlandse voetballers aanging. Er was met terugwerkende kracht scepsis en achterdocht, ook omdat bijna geen kritische vragen waren gesteld bij de razendsnelle opmars van het rubbergranulaat. De afgelopen vijf jaar is het aantal velden met de zwarte korreltjes in Nederland bijna verdubbeld, naar 1.800 stuks. Het RIVM wist ook wel dat het dit nationale debat niet kon beslechten in tweeënhalve maand tijd. De conclusies in het rapport zijn op zich duidelijk: de gezondheidsrisico's van sporten op velden met rubbergranulaat zijn 'verwaarloosbaar'. En de korrels bevatten weliswaar kankerverwekkende stoffen, maar de kans dat die vrijkomen is klein. Om tot die conclusies te kunnen komen, werden onder meer het inademen van kunstgrasdampen en het doorslikken van de korrels via een nagebouwd spijsverteringskanaal gesimuleerd. Maar of kunstgras helemaal veilig is, kan het RIVM niet garanderen. Een verwaarloosbaar risico is een klein risico. Maar als over vijftien jaar blijkt dat iemand kanker heeft overgehouden aan het jarenlang spelen op kunstgras, is diegene dan het aanvaardbare risico geweest? Die vraag laat voorzitter Jacques van Gerven van de SV Valkenswaard niet meer los na lezing van het rapport. Verder blijft de vraag onbeantwoord onder welke norm de korrels zouden moeten vallen. De Europese Unie ziet rubbergranulaat als een mengsel, waardoor het honderd tot duizend keer meer schadelijke stoffen mag bevatten dan een consumentenproduct. Geen enkel voetbal-, rugby- of korfbalveld komt daarmee ook maar in de buurt van de kritieke grens. Tegelijk staat vast dat de korrels metalen en kankerverwekkende stoffen als PAK's (polycyclische aromatische koolwaterstoffen) bevatten. Ook het RIVM vindt dat rubbergranulaat in een andere categorie thuishoort dan schoonmaakproducten en verf, die onder een slappe norm vallen. De kans dat kinderen daarmee in aanraking komen is nihil, terwijl de allerkleinsten elke zaterdag of zondag wel een paar keer over het kunstgras rollen. Dan wil er nog weleens een korrel naar binnen glippen. Juist de combinatie van rubberkorrels en kinderen heeft de discussie op scherp gezet en clubs, gemeenten en ouders aan het twijfelen gebracht. Ook toxicologen die meewerkten aan het rapport, zoals Martin van den Berg van de Universiteit Utrecht, pleiten voor het voorzorgsprincipe: waarom niet kiezen voor de strengste norm als je daarmee nog meer risico's kan uitsluiten? Het laatste woord is aan de Europese Commissie, die volgend jaar na eigen onderzoek bepaalt of de rubberkorrels in een andere categorie thuishoren. Gemeenten als Amsterdam, Capelle aan den IJssel en het Westland willen die rapportage niet afwachten. Zij keren zich, elk op hun eigen manier, tegen rubbergranulaat. Dat lijkt hoe dan ook zijn langste tijd te hebben gehad. Niet alleen is dat een zegening voor de ouders die de korrels elk weekend in hun wasmachines aantroffen. De fabrikanten van kunstgrasvelden kunnen zich verheugen op nieuwe orders, mochten gemeenten en clubs besluiten over te stappen op de korrels van kurk en kokos. Die alternatieven zijn ook nog eens veel beter voor het milieu.