Boerderijstof verkleint kans op allergie

Description

Copyright 2015 Reed Business BV All Rights Reserved   Boerderij

6 oktober 2015

ONDERNEMEN Ed. 101 Nr. 2

1158 woorden

Boerderijstof verkleint kans op allergie

Marjan Tulp

Boerderijkinderen zijn beter bestand tegen allergieën en astma, zo blijkt uit onderzoek. Hoe komt het dat ze minder vatbaar zijn?

Al in 1873 legde Charles Harrison Blackley een verband tussen het opgroeien en werken op de boerderij en een verminderd risico op allergieën zoals hooikoorts. Inmiddels zijn er veel onderzoeken geweest waaruit blijkt dat kinderen die op boerderijen opgroeien minder vaak hooikoorts, allergische reacties en astma hebben dan kinderen die ook op het platteland wonen, maar niet op een boerderij. Ook volwassenen die als boer werken hebben minder kans op allergieën. Het helpt zelfs tegen allergieën en astma als je op latere leeftijd voor het eerst intensief contact hebt met een agrarische omgeving, zo blijkt uit het onderzoek Beschermende effecten van het opgroeien en werken op de boerderij op de ontwikkeling van atopische ziekten door dr. Jeroen Douwes, Lidwien Smit en Dick Heederik. Smit, astma-epidemioloog aan Universiteit Utrecht: “Dat effect is daarna nog heel vaak gevonden, vooral bij onderzoek in Europa. Waarom dat zo is? Dat weet men nog steeds niet zeker.” Minder allergisch Het ‘boerderij-effect’ is heel sterk: kinderen die opgroeien op veehouderijen hebben de grootste bescherming tegen allergieën. Waarom zijn ze minder allergisch? Onderzoekers denken aan blootstelling aan landbouwhuisdieren, consumptie van melk direct van de boerderij en het inademen van ‘boerderijstof’. Een logische oorzaak is ook genetische aanleg. Allergische boeren zoeken ander soort werk en de gezondere boeren blijven achter op de boerderij. Universiteit Utrecht doet onderzoek naar omwonenden van veehouderijen. Ook zij hebben minder hooikoorts. Echter: mensen die al luchtwegproblemen hebben, krijgen meer last in de buurt van een boerderij. Endotoxinenniveau Kinderen die opgroeien op boerderijen of die regelmatig contact hebben met landbouwhuisdieren of huisdieren, hebben een verhoogd endotoxinenniveau. Een relatief lage dosis kan beschermen tegen allergie; het geeft een milde prikkeling van het immuunsysteem. Endotoxinen zijn onderdelen van gramnegatieve bacteriën. Ze zijn afkomstig van mest en diervoeder. Boerderijstof is echter niet hetzelfde als endotoxine. Boerderijstof is een verzameling van allerlei materiaal dat je op een boerderij vindt. Denk aan diervoeder, hooi, stof, stro, mest, bacteriën en haren. Als je in een stal stof meet, dan weet je dat er veel endotoxinen in zitten, maar ook een diversiteit aan bacteriën van stalstof. Diversiteit aan bacteriën Het moment en de mate van blootstelling lijken een belangrijke rol te spelen bij de mate van effectiviteit van beschermende factoren. Smit: “Het gaat vermoedelijk niet alleen om endotoxine, er is een diversiteit aan bacteriën op de boerderij waar kinderen aan blootgesteld worden en die bescherming biedt. Mensen dragen tegenwoordig minder bacteriën bij zich. Ons immuunsysteem wordt minder geprikkeld. Bij boerenkinderen is dat mogelijk veel rijker omdat ze een grotere diversiteit aan bacteriën tegenkomen.” Gezonde boerenkinderen hebben al vele allergie-onderzoekers laten nadenken omdat ze andere allergiekenmerken hebben dan andere kinderen. Een volgende stap is kijken naar bacteriële diversiteit bij kinderen zelf; wat dragen ze bij zich in de neus, keel, darmen, en is dat anders dan bij controlekinderen? Dat wordt nu onderzocht. Nog lang geen vaccin tegen astma Uit onderzoek van het Erasmus Medisch Centrum, het Vlaams Instituut voor Biotechnologie en de Universiteit Gent blijkt dat boerderijstof beschermt tegen allergieën en astma. De onderzoekers lieten muizen een flinke dosis boerderijstof inademen, met een hoge dosering deeltjes van schimmels en bacteriën. Door boerderijstof reageert het slijmvlies aan de binnenkant van de luchtwegen minder op allergenen zoals huisstofmijt, verklaarden de onderzoekers. Zo werden de muizen beschermd tegen huisstofmijtallergie.Volgens astma-epidemioloog Lidwien Smit is het onderzoek niet direct te vertalen naar boerenkinderen. Het zegt alleen iets over allergie voor huisstofmijt bij een muis. Ten tweede bleek uit eerder onderzoek dat kinderen die op een boerderij opgroeien vooral zijn beschermd tegen hooikoorts en juist níét tegen huisstofmijtallergie. Daarnaast was de dosis die de muizen binnenkregen, heel hoog. In eerder Nederlands onderzoek bleek juist dat het eerder schade aan luchtwegen gaf om zo’n grote blootstelling aan boerderijstof te krijgen. Je krijgt er ontstekingsreacties of zelfs COPD-achtige klachten van.Het beschermende effect kwam volgens de onderzoekers door een reactie van het immuunsysteem op het eiwit A20, dat het lichaam in het longslijmvlies produceert na contact met boerderijstof. Mensen met allergieën en/of astma hebben een tekort aan het beschermende eiwit A20, aldus de onderzoekers. In de studie stond echter ook dat veruit de meeste kinderen – ook die niet op de boerderij opgroeien – die een ‘beschermende’ variant van dit A20-gen hebben, juist méér last van astma hebben.En het astmavaccin dat volgens de onderzoekers snel zal komen? Reken er maar niet op. Astma en allergieën zijn zo ingewikkeld dat er waarschijnlijk veel stoffen en genen bij betrokken zijn. Zwanger Zwangere vrouwen die veel omgaan met koeien en varkens, krijgen baby’s die minder kans hebben op astma, eczeem of hooikoorts. Onderzoekers van de Massey University in Nieuw-Zeeland vermoeden dat de blootstelling aan dieren en hun bacteriën het immuunsysteem van de baby gunstig beïnvloedt. Als de zuigelingen voor en na de geboorte op de boerderij leven, hebben ze half zo veel kans op astma en andere allergische aandoeningen. De activering van het immuunsysteem begint al voor de geboorte. Het heeft overigens alleen effect als de baby’s ook ná de geboorte in contact komen met de dieren. Rauwe melk Het is bewezen dat het drinken van rauwe melk een anti-allergisch effect heeft op allergieën en astma. Het vermoeden is dat rauwe melk een effect heeft op het microbioom van de darmen, het samenspel tussen alle micro-organismen in ons lichaam. De inwendige darmflora moet de goede samenstelling hebben, anders kun je aandoeningen ontwikkelen als astma en allergie, maar mogelijk ook andere ziekten. Een nadeel van rauwe melk: meer kiemen. De hygiënehypothese Het afweersysteem van een mens heeft bacterietraining nodig. Krijgt het dat niet, dan gaat het op latere leeftijd overreageren op ziekteverwekkers en krijg je te maken met aandoeningen als astma, eczeem en allergieën. Doordat wij de afgelopen eeuwen schoner en hygiënischer zijn geworden, krijgt ons afweersysteem te weinig training. Dat is in een notendop de zogenoemde hygiënehypothese. Volgens deze hypothese is het gunstig voor het afweersysteem van een kind om op een boerderij op te groeien, veel oudere broers en zussen te hebben en naar een kinderdagverblijf te gaan. Hoe dat precies werkt weet men niet. Vermoedelijk komt het doordat kinderen met meer soorten bacteriën in aanraking komen. Vuil of een gebrek aan hygiëne is niet goed. Doe kinderen lekker naar buiten in de modder, maar houd het thuis wel schoon, het laatste vooral bij allergieën.

Onderzoekers denken dat het de combinatie van soorten stof is waardoor boerderijkinderen minder allergieën hebben. Foto: Ronald Hissink

October 5, 2015