Een ommekeer voor Doesburg (het ontstaan van IJsseldal en IJssel)

Activity: Talk or presentation › Invited talk › Professional

Description

Lezing aansluitend op Tentoonstelling dit jaar in Streekmuseum De Roode Tooren

ABSTRACT: Het middeleeuwse stadje Doesburg ontstond op een heuveltje aan de samenvloeiing van Oude IJssel en Gelderse IJssel. Van die twee rivieren, is de Gelderse IJssel de aanzienlijk grotere, maar vooral ook de veel jongere. Wat Oude IJssel en Gelderse IJssel gemeen hebben is dat ze dalen gebruiken die ze erfden uit de IJstijd. Tot in de Romeinse tijd stroomde langs het heuveltje slechts eenzaam het kleine riviertje de Oude IJssel. Door sommigen is wel gedacht dat het riviertje er rechtsaf sloeg en verder stroomde richting Zutphen. Anderen vermoedden juist dat ze de Oude IJssel linksaf verder liep, en richting Arnhem afwaterde. Als uitgangspunten heeft dat zwaar doorgewogen in ideeën over het ontstaan van de Gelderse IJssel in of na de Romeinse Tijd, als dan niet geholpen door de werken van de Romeinse generaal Drusus, die onze streken tussen 12 en 9 v. Chr. visiteerde.

Een kleine tien jaar geleden kwam uit onderzoek van geologische en rivierkundige aard naar voren, dat de Gelderse IJssel toch echt pas in de Middeleeuwen ontstond. Het is duidelijk dat dat meer met overstromings- en sedimentatiegeschiedenis van de Rijndelta te doen heeft gehad, dan met ingrepen door Romeinen. Overstromingen van de Rijn in het Gelderse zuiden van het IJsselgebied, blijken vanaf 500 na Chr. steeds vaker te zijn voorgekomen, de omgeving van Doesburg steeds hoger onder water zetten, waarbij op zeker moment een deel van het water noordwaarts richting Deventer ging afvloeien. Echt grote overstromingen vonden plaats rond 690 en 785 na Chr. Die waren doorslaggevend voor het uitgroeien van de overstromingsroute tot blijvend pad van een nieuwe rivier: de Gelderse IJssel. Die doorbraak mag voor Doesburg en de Oude IJssel (en als we het er toch over hebben: ook voor Zutphen en de Berkel) een ommekeer genoemd worden.
Period2 Nov 2017
Held atStreekmuseum De Roode Tooren, Netherlands
Degree of RecognitionLocal

Keywords

  • Geology
  • Landscape archaeology
  • Rhine-Meuse delta
  • Gelderse IJssel
  • geomorphology
  • Rhine

Documents & Links

Related content